فیبروم ها که بنام میوم ولیومیوم نیز شناخته میشوند، توده هایی از جنس بافت عضلانی رحم یا میومتر میباشند که در سنین باروری بسیارشایع میباشند. طبق آمار، فیبروم ها در بیش از %۵۰ خانمهای بالای ۳۵ سال دیده میشود. فیبروم ها در اغلب موارد خوش خیم هستند، در این مطلب دکتر فاطمه فیروزی نکات بسیار مهمی درباره میوم مطرح می کنند، با ما همراه باشید.
لیومیوسارکوم که فرم بدخیم میباشند ممکن است بین هر ۱۰۰۰ نفر ۱ نفر مبتلا به این نوع فیبروم شوند. فیبروم ریسک همزمانی با سرطانهای دیگر را ندارد. سایز فیبروم ها از اندازه های خیلی کوچک که باچشم دیده نمیشوند تا توده های بزرگ که رحم را تخریب کرده و ممکن است رحم رابسیار بزرگ کندد متغیرند. روند رشد فیبروم ها متفاوت است .ممکن است سریع یا آهسته رشدکنند و یا ممکن است در طی سالها هیچ رشدی نداشته باشند. فیبروم ها ممکن است منفرد ویا متعدد باشند.
انواع فیبروم ها
فیبروم ها بر اساس محل قرار گیری در رحم، انواع مختلف دارند.
- فیبروم های اینترامورال که درون عضله ی رحم قرار دارند.
- فیبروم های ساب سروزال که توده های برجسته به سمت خارج رحم میباشند.
- فیبروم های ساب موکوزال که به سمت حفره ی داخل رحم یا آندومتر برجستگی ایجاد میکنند. درواقع این نوع فیبروم نادرتر میباشد و همراه باعلائم بالینی بیشتر مثل: خونریزی، نازایی و سقط هستند.
- فیبروم های پدانکوله که بایک پایه ی نازک به دیواره ی رحم یابه سمت خارج رحم و درواقع شکم ویا داخل رحم یاآندومتر، متصل هستند.
علائم و نشانه های میوم رحم
میوم رحم، که به آن فیبروم یا تومور خوشخیم رحم نیز گفته میشود، میتواند علائم مختلفی داشته باشد که بسته به اندازه، محل و تعداد میومها متفاوت است. برخی از علائم و نشانههای شایع میوم رحم عبارتند از:
- دورههای قاعدگی طولانی یا سنگین: یکی از علائم رایج میوم رحم، خونریزی شدید یا طولانی مدت در طول قاعدگی است. این خونریزی ممکن است شامل لختههای خون بزرگ باشد.
- درد یا فشار در ناحیه شکم: میومها میتوانند باعث احساس فشار یا درد در ناحیه شکم و لگن شوند. این درد ممکن است مداوم یا متناوب باشد.
- درد در حین مقاربت: در برخی موارد، میومها میتوانند باعث درد در حین رابطه جنسی شوند.
- مشکلات ادراری یا گوارشی: اگر میومها بزرگ شوند و به ارگانهای مجاور مانند مثانه فشار وارد کنند، ممکن است باعث تکرر ادرار، سختی در ادرار یا احساس پری مثانه شود. همچنین در صورتی که به رودهها فشار وارد کنند، میتواند موجب یبوست یا مشکلات گوارشی شود.
- حساسیت و ورم شکم: برخی زنان ممکن است احساس کنند که شکم آنها بزرگتر یا متورم شده است، به ویژه اگر میومها به اندازه بزرگی رسیده باشند.
- بارداری مشکل: میومها میتوانند باعث مشکلاتی در بارداری شوند، از جمله سقطهای مکرر، زایمان زودرس یا مشکلات در قرارگیری جنین.
- کمخونی: خونریزی شدید به مدت طولانی میتواند منجر به کمخونی شود که علائمی مانند خستگی، رنگ پریدگی، و تنگی نفس به دنبال دارد.
باید توجه داشت که بسیاری از زنان مبتلا به میوم رحم ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و میومها به طور اتفاقی در حین معاینه پزشکی شناسایی شوند. در صورتی که علائمی مانند خونریزی غیرطبیعی، درد یا فشار شکم تجربه میکنید، مشاوره با پزشک ضروری است.
علل مهم ایجاد فیبروم رحم
فیبرومهای رحم (میومها) تومورهای خوشخیمی هستند که از بافت عضلانی رحم تشکیل میشوند. علت دقیق ایجاد فیبرومها هنوز به طور کامل مشخص نیست، اما چندین عامل میتوانند خطر ابتلا به آنها را افزایش دهند. برخی از مهمترین علل و عوامل مؤثر در بروز فیبروم رحم عبارتند از:
- هورمونها (استروژن و پروژسترون):
هورمونهای استروژن و پروژسترون که در طول چرخه قاعدگی تولید میشوند، نقش کلیدی در رشد میومها دارند. این تومورها معمولاً در سنین باروری و زمانی که میزان هورمونها بالا است، مانند دوران بارداری، رشد میکنند. برعکس، در دوران یائسگی که میزان هورمونها کاهش مییابد، معمولاً فیبرومها کوچکتر میشوند یا علائم آنها کاهش مییابد. - وراثت:
سابقه خانوادگی میتواند یکی از عوامل مهم باشد. اگر مادر یا خواهر شما دچار فیبروم رحم بودهاند، احتمال ابتلای شما به این بیماری نیز بیشتر است. ژنهای خاصی در بروز میومها نقش دارند که میتوانند از نسلی به نسل دیگر منتقل شوند. - سن:
فیبرومها معمولاً در زنان در سنین باروری (بین ۳۰ تا ۴۰ سال) بیشتر مشاهده میشوند. احتمال بروز میومها با افزایش سن، به ویژه قبل از یائسگی، افزایش مییابد. بعد از یائسگی، به دلیل کاهش سطح هورمونها، احتمال بروز میومها کاهش مییابد. - رژیم غذایی:
تغذیه نیز میتواند نقش داشته باشد. برخی مطالعات نشان دادهاند که رژیمهای غذایی حاوی مقادیر بالای چربیهای اشباع شده و گوشت قرمز میتوانند خطر بروز فیبرومها را افزایش دهند. برعکس، رژیمهای غذایی غنی از میوهها، سبزیجات و فیبر ممکن است از ایجاد میومها جلوگیری کنند. - چاقی:
زنان چاق با احتمال بیشتری به فیبرومهای رحم مبتلا میشوند. چربیهای اضافی میتوانند سطح هورمونهای استروژن را در بدن افزایش دهند که این خود باعث رشد میومها میشود. - نژاد:
تحقیقات نشان داده است که زنان آفریقاییتبار نسبت به سایر نژادها بیشتر در معرض ابتلا به میومها هستند. این افراد همچنین ممکن است فیبرومهای بزرگتری داشته باشند. - ابتلا به سایر بیماریها:
بیماریهای مرتبط با هورمونها، مانند دیابت و فشار خون بالا، نیز میتوانند خطر ابتلا به فیبروم رحم را افزایش دهند. - عدم بارداری:
زنانی که بارداری نکردهاند، بیشتر احتمال دارد که به فیبروم رحم مبتلا شوند. در مقابل، بارداری و زایمان ممکن است خطر ابتلا به میومها را کاهش دهد.
اگرچه این عوامل میتوانند خطر ابتلا به فیبرومهای رحم را افزایش دهند، اما این بیماری میتواند در هر زنی با هر شرایطی ایجاد شود و ممکن است علائم متفاوتی داشته باشد.
عوارض فیبروم های رحم
- فیبروم و نازایی: در موارد کمی ,احتمالا حدود %۱۰ فیبروم ها میتوانند سبب نازایی شوند. در فیبروم های بزرگ و یا آنهایی که سبب برجستگی به حفره ی داخل رحم یاآندومتر میشوند و احتمال ایجاد نازایی بیشتر است.
- سقط: درمواردی فیبروم ها میتواند سبب سقط شوند، اگر لانه گزینی در کل فیبروم صورت گیرد احتمال سقط وجود دارد.
- فیبروم ها و بارداری: درطی بارداری خصوصا درسه ماهه ی اول و دوم احتمال بزرگترشدن فیبروم ها وجود دارد. بعد از زایمان فیبروم ها مجددا شروع به کوچک شدن میکنن و معمولا بعد از چند ماه به اندازه ی قبل خود برمیگردند.
این علائم ممکن است پزشک را دچار اشتباه کند و با آپاندیسیت و یا کیست تخمدانی پاره شده قابل افتراق نباشد وسبب جراحی بی مورد شود.
- درصورت وجود درد حاد پزشکتان را ازوجود فیبروم مطلع کنید.
- فیبروم و زایمان:درصورت وجود فیبروم در رحم، زایمان ارجح، زایمان طبیعی میباشد. اما درمواردی ممکم است پزشک مجبور به انجام سزارین شود.
- گاه فیبروم های بزرگ که در مسیر خروج نوزاد قرار دارند میتوانند سبب اشکال در روند زایمان شوند.
درصورت انجام سزارین،تصمیم جهت برداشت فیبروم باجراح شماست. درمواردی فیبروم درعمق بافت رحم قرار دارد، برش روی آن میتواند سبب خونریزی شدیدی شود چون حین بارداری، خونرسانی به رحم زیاد است این امر میتواند سبب خونریزی شدید و غیر قابل کنترل شود.
تشخیص فیبروم رحم
همانطور که گفته شد، ممکن است یک فیبروم علامت چندانی نداشته باشد و در حین معاینات دوره ای پزشکتان،بامعاینه دستی تشخیص فیبروم گذاشته شود، ممکن است سایز فیبروم شما را باپرتقال، هندوانه، فندق، توپ والیبال مقایسه کنند.
- پزشک در اغلب موارد برای تایید تشخیص، از سونوگرافی شکمی یا واژینال استفاده کند.
- درمواردی برای تشخیص افتراقی میتوان از MRI، سی تی اسکن استفاده نمود. گاه پزشک برای تشخیص اینکه فیبروم به داخل حفره ی رحم یا آندومتر نفوذ و برجستگی دارد از عکس رنگی رحم یا HSG و یاتزریق مایع به داخل رحم وانجام سونوگرافی که اصطلاحا به آن سونوهیستروگرام گفته میشود.
- در موارد فیبروم هایی که احتمال برجستگی به داخل رحم دارند، پزشک برای تشخیص یا درمان از روش هیستروسکوپی استفاده میکنند، هیستروسکوپی وسیله ای دوربین مانند است که لوله ای باریک دارد و با آن بدون ایجاد برش میتوان حفره ی داخل رحم را مشاهدکرد.
جراحی فیبروم رحم در چه مواردی انجام می شود؟
نحوه درمان میوم چگونه است؟
درمان در فیبروم ها طیف وسیعی دارد. دربیشتر مواقع که فیبروم ها علامت خاصی ندارد, فقط پیگیری دوره ای کافی است و نیاز به درمان نیست.
درمان بر اساس علائم، قصد بارداری، سایز فیبروم، محل آن، سن فرد و نزدیکی به یائسگی انجام می شود.
- درمواردی که خونریزی شدید است و درد وجود دارد با استفاده از داروها می توان درد و خونریزی را کاهش داد و با استفاده از داروهای حاوی آهن، ازکم خونی پیشگیری کرد.
- گاه با تشخیص پزشک می توان از داروهای هورمونی و یا قرص های جلوگیری از بارداری با دوز کم استفاده نمود.
- درمواردی که کم خونی شدید وجود دارد، یا سایز فیبروم برای جراحی خیلی بزرگ است و یا فرد نزدیک سن یائسگی است می توان از داروهای اگونیست gnrh مثل دیفرلین یا دکاپپتیل استفاده کرد.
- اثراین داروهها موقت است و بهتراست بیش از۶ماه مصرف نشود. عوارض مثل گرگرفتی،افسردگی،بی خوابی،کاهش میل جنسی، دردمفاصل از عوارض آنهاست اما درمدت زمان استفاده ،این عوارض به خوبی تحمل میشوند.
- تخریب بافت آندومتر با روش های مختلف نیز درمان دیگری است. درصورتیکه یائسگی نزدیک است می توان از روش مختلف موقت استفاده کرد تا بعدازیائسگی، فیبروم ها خود به خود کوچک شوند.
- آمبولیزاسیون شریان رحمی یاخود یبروم روش دیگری است که درآن ماده ای از طریق آنژیوگرافی به داخل رگ تغذیه کننده فرستاده می شود تا خونریزی به فیبروم مختل شده وفیبروم کوچک شود. این روش درمواردی که خانم تمایل به بارداری ندارد، انجام می شود و ممکن است درمواردی موثرنباشد.
- درمواردی پزشک صلاح را بر انجام جراحی می بیند.
- می توان از طریق جراحی فقط توده فیبروم را با حفظ رحم برداشت. جراحی می تواند به طریق باز ویا به طریق لاپراسکوپی انجام شود. برداشت فیبروم یامیومکتومی درمواردی انجام میشود که فرد تمایل به حفظ باروری داشته باشد. امادراین روش احتمال عود فیبروم ها درسالهای بعدی وجود دارد.
- تنها روش قطعی درمان فیبروم برداشت کامل رحم یا هیسترکتومی است. این روش نیز به طریق عمل باز یا لاپاراسکوپی قابل انجام است. درجراحی لاپاراسکوپی، درد بعد از عمل کمتراست، دوره نقاهت کوتاهتراست. ظاهر عمل ازنظر زیبایی بهتراست، و احتمال تشکیل چسبندگی ها نیز پایین تر است. درحین هیسترکتومی می توان تخمدان ها راحفظ نمود و یا برداشت، واژن نیز در این روش کامل حفظ می شود.
جراحی فیبروم رحم (پارت اول)
جراحی فیبروم رحم (پارت دوم)
پیشگیری از میوم رحم
گرچه پیشگیری قطعی برای فیبروم وجود ندارد اما باتوجه به اینکه مصرف گوشت قرمز زیاد و چاقی ازعلل ایجاد فیبروم شناخته شده اند، رژیم غذایی سالم یعنی کامل مصرف گوشت قرمز و فرآورده های گوشتی، سوسیس، کالباس، کنسرو و نیز مصرف زیاد سبزی، میوه، لبنیات، مصرف ویتامین D، می توانند در پیشگیری فیبروم موثر باشند. ورزش منظم نیز ممکن است موثر باشد.
با سلام خانم ۴۲ ساله هستم دوساله درد در قسمت چپ شکم و درد در قائدگی و خونریزی دارم در سونوگرافی واژینال میوم های متعدد و بزرگی رحم گزارش شده توصیه پزشک خارج کردن رحم بوده ولی من نمیخوام اینطور بشه ایا درمان دیگری دارد ؟ایا درمان گیاهی موثر هست ؟ لطفا راهنمایی بفرماییئ
سلام ممکن است درمان دیگری باشد. لطفا حضوری ویزیت شوید.
سلام،یایسگی زودرس هستم از سن ۲۵ سالگی با استروژن و پروژسترون برای پریود شدن استفاده میکنم و الان ۳۴ ساله هستم،دو ساله ازدواج کردم و یکبار با تخمک اهدایی منفی شدم و لانه گزینی نشد،بعد از یک سال از انتقال منفی جنینم عکس رنگی گرفتم اندازه و سایز رحم و لوله ها نرمال و عادی عنوان شده ولی نوشته شده ضایعاتی نظیر پولیپ و میوما در سگمان تحتانی با جز ساب موکوزال مشاهده شده است،این یعنی چی و درمانش چی هست؟ضمنا من اصلا خونریزی و علایم خاص ندارم گاهی وقتا کمی گرفتگی شکمی حس میکنم ک اونم انگار نرمال هست،میشه تورو خدا راهنماییم کنید؟؟؟
با سلام
اگر قصد ای وی اف مجدد دارید باید با هیستروسکوپی میوم یا پولیپ برداشته بشه و بعد اقدام به انتقال جنین شود
سلام دکترمن چنتا میوم ریزداشتم لاپارسکوپی
کردم بعدیک ماه پریودشدم خونریزی نسبتاشدید
وهمراه بالخته دارم،
دکترم میگن که همه فیبرو هارو خارج کردن وعمل
کامل بوده ،اگه اینطوره علت علت خونریزی چیه؟
ضمنا حفره رحم من بازشده
سلام
بهتره که برای کم شدن خونریزی دارو مصرف کنید.
سلام خانم دکتر من خارج از رحم میوم های متعددی دارم و قصد دارم بچه دار بشم چون فرزندی ندارم و ۴۱ سال دارم می خواستم ببینم مشکلی برای بارداری و رحمم پیش نمیاد و چه عملی باید انجام بدم ؟
سلام ….من برای ویزیت وقت می خواستم. لطفا به ایمیلم جواب بدهید.
سلام لطفا از صفحه تماس با ما با مطب تماس بگیرید.
با سلام دختر ۴۱ ساله هستم توی سونو چندین میوم ۴۴_۴۰_۳۸میلو…..مشاهده شد دکترم گفتن رحم برداسته بشه آیا درمان دیگه ای دارد؟؟آیا بکارت هم از بین میرود توی این عمل؟؟؟
سلام.میشه میومها رو برداشت و رحم رو حفظ کرد.در این عمل بکارت اسیب نمیبینه
سلام خانم دکتر تهران هم عمل میکنین هیسترکتومی ؟ با لاپاراسکوپی یا شکمی
سلام بله
سلام خانم دکتر من خارج از رحم میوم های متعددی دارم و قصد دارم بچه دار بشم چون فرزندی ندارم و ۴۱ سال دارم می خواستم ببینم مشکلی برای بارداری و رحمم پیش نمیاد و چه عملی باید انجام بدم ؟