حاملگی خارج رحمی چیست و چطور می‌توان از آن جلوگیری کرد؟

حاملگی خارج رحمی هنگامی رخ می دهد که جنین در خارج از حفره رحم لانه گزینی کند. به طور معمول بعد از دوهفته از لقاح وتشکیل جنین اولیه ، رویان لانه گزینی در آندومتر(لایه داخل رحمی) انجام می شود واگر این لانه گزینی در محلی به جز آندومتر انجام شود غیرطبیعی بوده و می تواند سبب مشکلات برای مادر شود، راه های برای تشخیص حاملگی خارج از رحم وجود دارد که در صورت نیاز حتما باید این روش ها برای تشخیص بهتر انجام گیرد، ادامه مطلب را با ما همراه باشید.

شایع ترین محل بارداری خارج از رحمی

شایع ترین محل بارداری نابجا در لوله های رحمی می باشد و گاه در دهانه رحم،  تخمدان، حفره ی شکم نیز ممکن است اتفاق افتد وسبب خونریزی میشود. حاملگی خارج از رحم متاسفانه شایع ترین علت مرگ ومیر مادران در سه ماهه اول بارداری است و می تواند احتمال موفقیت در بارداری بعدی رانیز کاهش دهد.

شایع‌ترین محل بارداری خارج از رحمی، لوله‌های فالوپ است که بیش از ۹۰ درصد از موارد بارداری اکتوپیک در این محل رخ می‌دهد. این لوله‌ها وظیفه انتقال تخمک از تخمدان به رحم را دارند. بارداری در لوله‌های فالوپ می‌تواند منجر به درد شدید شکمی و خونریزی غیرطبیعی شود و در صورت عدم تشخیص و درمان به موقع، ممکن است به پارگی لوله و خونریزی داخلی منجر شود. تشخیص و مداخله زودهنگام برای جلوگیری از عوارض جدی ضروری است.

عوارض شایع بارداری خارج از رحم

این وضعیت می‌تواند خطرات جدی برای سلامتی مادر ایجاد کند و نیاز به درمان فوری دارد. در اینجا به برخی از عوارض شایع بارداری خارج از رحم می‌پردازیم:

۱. خونریزی داخلی: یکی از خطرناک‌ترین عوارض بارداری خارج از رحم، خونریزی داخلی است که به دلیل پارگی لوله‌های فالوپ رخ می‌دهد.

۲. درد شدید شکمی و لگنی: درد در ناحیه شکم و لگن یکی از نشانه‌های شایع بارداری خارج از رحم است.

۳. ناباروری: پارگی یا آسیب به لوله‌های فالوپ می‌تواند منجر به مشکلات ناباروری در آینده شود.

۴. پارگی لوله‌های فالوپ: اگر بارداری خارج از رحم به موقع تشخیص داده نشود، ممکن است لوله‌های فالوپ پاره شوند.

۵. عفونت: پارگی لوله‌های فالوپ یا عمل جراحی برای درمان بارداری خارج از رحم ممکن است منجر به عفونت شود.

علت بارداری خارج از رحم

علت بارداری خارج رحمی در بسیاری از موارد ناشناخته است اما می توان به دلایلی اشاره کرد مانند جراحی های قبلی روی لوله های رحمی وسابقه آسیب به لوله، جراحی های لگنی که می توانند سبب چسبندگی شوند. درمانهای کمک باروری، سابقه بیماریهای عفونی والتهاب های لگنی، سابقه حاملگی خارج رحمی قبلی، وسایل داخل رحمی جوگیری از بارداری (IUD) است.

بیشتر بدانید: واژینیسموس چیست و چگونه درمان می شود؟

تشخیص بارداری خارج از رحم

• تشخیص حاملگی نابه جا گاه بسیار دشوار است، چون تظاهرات بالینی ممکن است شامل تاخیر قاعدگی، لکه بینی واژینال، درد زیر دل، گاه تهوع واستفراغ و…همانند بارداری طبیعی باشند. تشخیص قطعی ممکن است زمان بر باشد و نیاز به معاینات، آزمایشات وسونوگرافی های مکرر داشته باشد تا پزشک به تشخیص قطعی برسد.
• انجام آزمایش BHCG  یا تست بارداری یکی از راههای تشخیص می باشد. این تست درروزهای ۵ الی ۹ بعد از لقاح درخون قابل شناسایی است. در حاملگی داخل رحمی طبیعی، در هفته های ۲ تا ۴ بعد از تخمک گذاری، میزان BHCG هردوروز، تقریب دوبرابر می شود ودر صورتی که میزان افزایش کمتر از این میزان باشد می توان نشانه حاملگی خارج از رحم یا سقط باشد.
• سونوگرافی شکمی ویا ترجیحا واژینال می تواند به تشخیص کمک کند. مشاهده ساک حاملگی  هفته ۵ به بعد و دیدن جنین وضربان قلب آن در حدود هفته ۷ معمولا دلیل بر بارداری طبیعی در رحم می باشد.
• اما وجود رحم خالی و یا ساک کاذب در داخل رحم ویا دیدن ساک بارداری ویا جنین در فضایی به جز داخل رحم، نشانه بارداری نا به جا می باشد.

روش های درمانی برای بارداری خارج از رحم

• درصورت شک به بارداری خارج رحمی، بیمار در بیمارستان بستری شده واقدامات لازم برای تشخیص شروع می شود. متخصص زنان خوب برای بارداری خارج رحم در کرج تدارکات لازم برای احتمال جراحی فوری می اندیشد.
• درمان حاملگی خارج رحمی می تواند طبی و یا جراحی باشد و به سابقه بارداری فرد، زمان بارداری، سایز ومکان حاملگی خارج رحم بستگی دارد. درصورتی که تشخیص زود هنگام باشد، بیمار پایدار باشد وحاملگی نابجا پاره نشده باشد واندازه آن کوچک باشد می توان از درمان طبی وتزریق داروهای خاص استفاده نمود.
• درموارد دیگر انجام جراحی ضروری است که می توان به طریق لاپاراسکوپی  ویا لاپاراتومی (جراحی باز) انجام شود.
• جراحی از طریق لاپاراسکوپی ارجح است اما به امکانات وتجهیزات بیمارستان وتیم پزشک بستگی دارد. جراحی لاپاراسکوپی، مدت بستری را کاهش می دهد، فرد در زمان کمتری به فعالیت طبیعی باز ی گردد ونیاز به داروهای ضد درد کمتر دارد وهمچنین می تواند احتمال ایجاد چسبندگی های لگنی بعدی را کمتر کند.
• در صورتی که افراد آگاهی بیشتری برای مراقبت های اولیه بارداری داشته باشند ودسترسی مادربه این مراقبت ها تسهیل شده باشد، می توان از تشخیص ودرمان به موقع استفاده کرده واز عوارض بیماری ومرگ ومیر مادران جلوگیری نماییم.

دکتر فاطمه فیروزی، متخصص زنان، زایمان و نازایی هستند.جهت ارتباط با دکتر فاطمه فیروزی می توانید به اینستاگرام ایشان مراجعه کرده و یا با شمارهای 32566612_32566581 تماس بگیرید.

نتیجه‌گیری

بارداری خارج از رحمی نیاز به تشخیص و درمان فوری دارد. شناخت عوارض شایع و مراجعه به موقع به پزشک می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند و سلامت مادر را حفظ نماید. در صورت تجربه هرگونه علائم غیر عادی، از جمله درد شدید شکمی، خونریزی یا سرگیجه، باید فوراً به پزشک مراجعه کرد.